ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ
24 Αυγούστου 2009
Στην αδυναμία και χρόνιες αγκυλώσεις του κρατικού μηχανισμού, αλλά και στα μεγάλα κενά και παραλείψεις του θεσμικού πλαισίου αποδίδονται οι νέες καταστροφικές πυρκαγιές
Για τρίτο συνεχόμενο χρόνο η χώρα βιώνει τεράστιας έκτασης καταστροφικές πυρκαγιές - με αποκορύφωμα, βεβαίως, τις πυρκαγιές του 2007, οι οποίες κατατάχθηκαν ανάμεσα στις τρεις-τέσσερις χειρότερες ανθρωπιστικές τραγωδίες από δασικές πυρκαγιές ανά τον κόσμο τα τελευταία 100 χρόνια - και τις δεύτερες εξίσου καταστροφικές στην Αττική, που αναδεικνύουν, παρά τους περί αντιθέτου ισχυρισμούς, κατάρρευση του συστήματος αντιπυρικής και περιβαλλοντικής προστασίας της χώρας.
Το ΤΕΕ και το Παρατηρητήριο Ανασυγκρότησης Πυρόπληκτων Περιοχών, έχοντας μελετήσει συστηματικά το όλο ζήτημα, έχει καταλήξει πως το πρόβλημα επικεντρώνεται στην αδυναμία και τις χρόνιες αγκυλώσεις του κρατικού μηχανισμού και της διοίκησης - Κεντρικής και Αυτοδιοίκησης - να διαχειριστούν την κρίση και στα μεγάλα κενά και παραλείψεις (συχνά ηθελημένα) του θεσμικού πλαισίου.
Έχει προ πολλού επισημάνει προς κάθε αρμόδιο τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν, τα οποία, συνοπτικά, επαναλαμβάνει.
Θεσμικά και διοικητικά
Α) Δημιουργία του Συντονιστικού Φορέα Δασοπροστασίας
Είναι ανάγκη να συσταθεί ο συντονιστικός φορέας δασοπροστασίας, στον οποίο θα μετέχουν όλοι οι συναρμόδιοι φορείς και υπηρεσίες (Πυροσβεστικό Σώμα, Δασική Υπηρεσία, ΟΤΑ, εθελοντές δασοπυροσβέστες, οι ένοπλες δυνάμεις) και θα ασχολείται με τον σχεδιασμό, την πρόληψη, την καταστολή και την κινητοποίηση ανθρώπινων και υλικών πόρων. Ένας φορέας που θα εποπτεύεται από ένα υπουργείο (ευχής έργο θα ήταν να υπήρχε το υπουργείο Περιβάλλοντος για να τεθεί υπό την εποπτεία του), με σημαντικές θεσμικές αρμοδιότητες και σκοπό την:
• Προστασία της φύσης από ανθρωπογενείς, ή φυσικούς κινδύνους
• Αποκατάσταση των φυσικών λειτουργιών και των οικοσυστημάτων
• Αποκατάσταση υποδομών προστασίας της φύσης
• Λήψη μέτρων για την ομαλή διαχείριση των δασών και την βελτίωση της αποδοτικότητάς τους
• Απασχόληση ανθρώπων του δάσους στην οργάνωση της πυροπροστασίας, αλλά και σε όλους τους σχεδιασμούς που θα αφορούν το φυσικό περιβάλλον.
Υπενθυμίζεται ότι και το ομόφωνο Πόρισμα της Διακομματικής Επιτροπής της Βουλής (1993), περιγράφει ένα ανάλογο βιώσιμο μοντέλο, που έπρεπε μετά από την επικαιροποίησή του και σε σχέση με την μετέπειτα συσταθείσα Γεν. Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, να αξιοποιηθεί από την πολιτεία.
Οι βασικές αρχές και προϋποθέσεις για να λειτουργήσει αποτελεσματικά σήμερα ένα ολοκληρωμένο σχέδιο αντιπυρικής και περιβαλλοντικής προστασίας, αλλά και ο ενιαίος φορέας είναι:
Η εφαρμογή των συνταγματικών διατάξεων και η θεσμοθέτηση των απαραίτητων εργαλείων στα οποία παραπέμπουν, δηλαδή ο χωροταξικός Σχεδιασμός, οι δασικοί χάρτες, το δασολόγιο και το εθνικό κτηματολόγιο. Είναι ανάγκη να προταχθούν στην κτηματογράφηση οι περιοχές στις οποίες υπάρχουν σημαντικά δάση, όπως και να ληφθούν υπόψη οι περιοχές στις οποίες παρουσιάζεται παράνομη οικιστική ανάπτυξη.
Η ανατροπή των διατάξεων και πρακτικών (εκτός σχεδίου δόμηση, ασάφεια ως προς τις δασικές εκτάσεις και τις χρήσεις γης), που επιβραβεύουν ή ενθαρρύνουν καταπατητές και συντηρούν το έλλειμμα περιβαλλοντικής συνείδησης, παρά την κρισιμότητα της κατάστασης για το περιβάλλον στη χώρα.
Ο ολοκληρωμένος, μακρόπνοος σχεδιασμός με βάση την εμπειρία για την επικινδυνότητα του ελληνικού χώρου και μελέτες έργων αντιπυρικής οργάνωσης και προστασίας, αποκατάστασης καμένων περιοχών, υλοποίησης ενός Εθνικού σχεδίου Αναδάσωσης και τη σύνδεση αυτού με το πρόγραμμα καταπολέμησης της Ερημοποίησης και το πρόγραμμα αντιμετώπισης της Κλιματικής Αλλαγής.
Η οργάνωση της πρόληψης, με την αρχή ότι αυτή είναι το σημαντικότερο στοιχείο για την προστασία των δασών και του περιβάλλοντος. Στην κατεύθυνση αυτή απαιτείται ουσιαστική βελτίωση του συντονισμού και συνεργασίας των εμπλεκομένων υπηρεσιών και φορέων της Διοίκησης και της Αυτοδιοίκησης. Ανασυγκρότηση των δασικών υπηρεσιών σε αρμοδιότητες, δυναμικό και πόρους και διασύνδεση αυτών με εξειδικευμένες μονάδες Δασοπυρόσβεσης.
Η οργανική ένταξη στον αντιπυρικό αγώνα της τοπικής κοινωνίας, των εθελοντών, των ενεργών πολιτών, για να συμβάλλουν και να διεκδικούν το καλύτερο σε όλα τα επίπεδα.
Β) Δημιουργία ενός Εθνικού - ενιαίου - Φορέα αποκατάστασης και ανασυγκρότησης από φυσικές καταστροφές
Οι επαναλαμβανόμενες μεγάλες πυρκαγιές στη χώρα μας και οι άλλες φυσικές καταστροφές ή επιπτώσεις, όπως πλημμύρες, ατμοσφαιρική ρύπανση, κλιματική αλλαγή, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι το φαινόμενο ενός καταστροφικού σεισμού επαναλαμβάνεται σχεδόν ανά διετία σε κάποια περιοχή της, καθιστούν αναγκαία τη σύσταση ενός Εθνικού - ενιαίου πλέον - Φορέα αποκατάστασης και ανασυγκρότησης από φυσικές καταστροφές, που θα τεθεί επί κεφαλής και θα κινητοποιήσει τους επί μέρους φορείς και υπηρεσίες της Κεντρικής Διοίκησης, της Περιφέρειας και της Αυτοδιοίκησης, στην υλοποίηση ολοκληρωμένων κατά περίπτωση προγραμμάτων Πρόληψης - Αποκατάστασης και Ανασυγκρότησης.
Ο Φορέας αυτός θα πρέπει να συνδέεται λειτουργικά με τις υπηρεσίες της Περιφέρειας και της Αυτοδιοίκησης, αλλά και με την Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, τον Ενιαίο Φορέα Δασοπροστασίας, την Υπηρεσία Αντιμετώπισης Σεισμοπλήκτων (ΥΑΣ), τον Οργανισμό Αντισεισμικής Προστασίας (ΟΑΣΠ), το Πυροσβεστικό Σώμα, τον ΕΦΕΤ, το Εθνικό Αστεροσκοπείο, το Δημόκριτο, κ.ά. και με τις Γενικές Γραμματείες των υπουργείων με συναφές αντικείμενο και βέβαια θα πρέπει να στελεχωθεί με έμπειρο και εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό.
Σκοπός του φορέα θα είναι η αντιμετώπιση των άμεσων προβλημάτων στέγασης, αγροτικών και λοιπών αποζημιώσεων, αντιδιαβρωτικής προστασίας και αποκατάστασης των δικτύων υποδομής, του φυσικού κεφαλαίου και ειδικότερα της αγροτικής γης και των καλλιεργειών. Επίσης, η αναζωογόνηση και η αποκατάσταση της ποιότητας του φυσικού περιβάλλοντος και ιδιαίτερα των δασικών οικοσυστημάτων και των προστατευόμενων περιοχών. Η αποκατάσταση του οικιστικού περιβάλλοντος και θωράκιση των οικισμών και των δημόσιων κτιρίων, που επλήγησαν από τις πυρκαγιές και τους σεισμούς, μέσω ενός δημοσίου έργου, με μικρομεσαίες εργολαβίες, ώστε να υποστηριχθεί και το τοπικό δυναμικό. Το έως τώρα σύστημα «δίνω τα χρήματα να τα κάνουν μόνοι τους οι πληγέντες» απέτυχε !
Στους στόχους του Φορέα θα πρέπει να είναι και η αναζήτηση και εξεύρεση πόρων και η συμβολή στην ορθολογική διαχείριση αυτών.
Επίσης θα πρέπει να αναλάβει το έργο της ενημέρωσης των πολιτών για τους τρόπους πρόληψης, οργάνωσης της αντιμετώπισης και της αποκατάστασης των ζημιών.
Η δημιουργία και οργάνωση των δυο αυτών φορέων είναι άμεση και επιτακτική ανάγκη με βάση την πρόσφατη και παλαιότερη εμπειρία μας.
Άμεσα μέτρα
Να κηρυχθούν τα καμένα δάση αμέσως αναδασωτέα, χωρίς παρεκκλίσεις ή εξαιρέσεις.
Να κυρωθούν οι δασικοί χάρτες που έχουν ήδη συνταχθεί στο πλαίσιο του Εθνικού Κτηματολογίου μέσα στο 2008.
Να αναπτυχθούν και να εγκατασταθούν ηλεκτρονικά συστήματα άμεσου
εντοπισμού δασικών πυρκαγιών, αξιοποιώντας έρευνες και μεθόδους που ήδη έχουν αναπτυχθεί στην Ελλάδα (πανεπιστημιακά ιδρύματα, Αστεροσκοπείο κλπ.)..
Παράλληλα να συσταθεί Μόνιμη Επιτροπή για τη συλλογή, σύνθεση, ερμηνεία και δημοσιοποίηση όλων των στοιχείων για τις μεγάλες πυρκαγιές, την τεκμηρίωση και εφαρμοσμένη έρευνα. κ.ά.
Να προχωρήσουν (επί τέλους) οι Αναδασώσεις - Εθνικό σχέδιο Αναδάσωσης
Οι αναδασώσεις σε όλη τη χώρα το 2007 ήταν μόνο 10.920 στρέμματα, όταν το 2002 ήταν 16.894 στεμμ., το 1992 ήταν 45.918 στεμμ. και το 1975, όταν δεν είχαμε τις σημερινές καταστροφές, ήταν 30.908 στέμματα. Το ίδιο απογοητευτική είναι και η κατάσταση στην Αττική που διαθέτει Ειδική Διεύθυνση Αναδασώσεων και οι αναδασώσεις το 2004 ήταν μόνο 370 στρέμματα, όταν στην Πεντέλη το 1995 και το 1998 κάηκε, κάθε φορά, δάσος σε έκταση άνω των 50.000 στρεμμάτων και στην Πάρνηθα, το 2007, δάσος σε έκταση 40.000 στρεμμάτων, από τα οποία τα 18.000 στον πυρήνα του Εθνικού δρυμού. Η κατάσταση δεν άλλαξε ούτε μετά το 2007, αφού αυτή την χρονιά οι αναδασώσεις ήταν μόνο 2.177 στρέμματα, με καταστραφέντα την ίδια χρονιά στην Αττική δάση άνω των 50.000 στρεμμάτων (Πάρνηθα, Πεντέλη, Υμηττό).
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: το Παρατηρητήριο Ανασυγκρότησης των πυρόπληκτων περιοχών, συστάθηκε το καλοκαίρι του 2007, στελεχώθηκε από εκπροσώπους του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, της Ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων, του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου, του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου